Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

Η Αθήνα που μύριζε... επανάσταση

Εκείνη η όμορφη μέρα της 12ης Οκτωβρίου 1944 έδωσε την ευκαιρία στον αθηναϊκό λαό να γιορτάσει τη λευτεριά του

Οι Γερμανοί, όταν κατέλαβαν την Ελλάδα, παραχώρησαν τμήματα της Μακεδονίας και της Θράκης στους συμμάχους τους Βουλγάρους. Την υπόλοιπη χώρα τη μοιράστηκαν με τους Ιταλούς. Έτσι, για την Ελλάδα άρχιζε η φρίκη της τριπλής κατοχής. Πείνα και εξαθλίωση μάστιζε το λαό. Τα τρόφιμα ήταν ελάχιστα, αφού τα περισσότερα τα έπαιρναν οι κατακτητές. Η κατάσταση στις πόλεις και κυρίως στην Αθήνα ήταν απελπιστική.

Όλα αυτά τα χρόνια, οι Γερμανοί αφανίζουν, πυρπολούν και εξολοθρεύουν σε όλη την Ελλάδα, λεηλατώντας συγχρόνως και τον εθνικό και ιδιωτικό της πλούτο. Από τον Αύγουστο ως το Δεκέμβριο του 1941 κατάσχεσαν από την Ελλάδα 26.206.000.000 χρυσές δραχμές και αργότερα όλα τα αποθέματα των τραπεζών. Από τις πρώτες 10 μέρες κατάσχεσαν μεγάλα αποθέματα από φρούτα, πατάτες, λαχανικά, λάδι, προϊόντα κρέατος, τυριά και από τις αγροτικές περιοχές τα περισσότερα οικιακά ζώα. Κατάσχεσαν επίσης από διάφορους μικρούς και μεγάλους έμπορους 71.000 τόνους Κορινθιακής σταφίδας, 10.000 τόνους ελαιόλαδο, 1433 τόνους καφέ, 1143 τόνους ζάχαρη, 2520 τόνους ρύζι και ένα φορτηγό πλοίο γεμάτο σιτάρι που βρήκαν στο Πειραιά πριν ξεφορτώση.

Οι εκτελέσεις έφτασαν τον αριθμό 42.800, εκατόν εξηνταεφτά χωριά και κωμοπόλεις καταστράφηκαν τελείως, ενώ εννεακόσια επτά έπαθαν μερική καταστροφή. Ανάμεσα στα χωριά αυτά και τις κωμοπόλεις, ξεχωρίζουν για την αγριότητα που έδειξαν οι Γερμανοί, τα Καλάβρυτα, το Ασβεστοχώρι, και το Δίστομο. Στα Καλάβρυτα σκότωσαν όλους τους άνδρες, 1300 άτομα, στο Ασβεστοχώρι έκαψαν τους άνδρες ζωντανούς και στο Δίστομο βρήκαν τρομερό θάνατο οι περισσότεροι κάτοικοι, χωρίς να εξαιρεθούν υπερήλικες, γυναίκες και ανήλικα παιδιά. Οι έγκυες ξεκοιλιάστηκαν με ξιφολόχες και τα έμβρυα ποδοπατήθηκαν. Σκληρή τύχη δοκίμασαν επίσης οι πληθυσμοί της Μακεδονίας, Θράκης, Κρήτης, Θεσσαλίας και Πελοποννήσου, που γινόταν μαζικές εκτελέσεις σχεδόν καθημερινά. Την πρωτομαγιά του 1944, διακόσιοι από τους ομήρους που κρατούσαν οι Γερμανοί στο Χαϊδάρι, οδηγήθηκαν και εκτελέστηκαν χωρίς καμμιά έστω και εικονική δικαιολογία, στη Καισαριανή, τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο.

Ο λαός όμως δεν έσκυψε το κεφάλι, παρότι βρέθηκαν, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, κάποιοι άνθρωποι που δεν δίστασαν να συνεργαστούν με τους κατακτητές. Σύντομα δημιουργήθηκαν αντιστασιακές οργανώσεις στις πόλεις, που αντιμετώπισαν αρχικά το ζήτημα της επιβίωσης του πληθυσμού μετά την τρομερή εμπειρία των εκατοντάδων χιλιάδων νεκρών της πείνας το χειμώνα του 1941-42 στην Αθήνα και τον Πειραιά. Στη συνέχεια οργάνωσαν την αντίσταση στην πολιτική επιστράτευση που επέβαλε την υποχρεωτική αποστολή Ελλήνων εργατών στη Γερμανία.

Παράλληλα, άρχισε ο ανταρτοπόλεμος εναντίον των κατακτητών στα ελληνικά βουνά. Περιοχές ολόκληρες απελευθερώθηκαν και στην “Ελεύθερη Ελλάδα” που δημιουργήθηκε με τον τρόπο αυτό λειτούργησαν νέοι θεσμοί. Οι Γερμανοί αντέδρασαν με μανία: φυλάκιζαν, βασάνιζαν, κατάστρεφαν και έκαιγαν πόλεις και ολόκληρα χωριά, όπως τα Καλάβρυτα και το Δίστομο. Χιλιάδες άνθρωποι αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν.

Η Εθνική αντίσταση θέριευε και προκαλούσε στον κατακτητή σοβαρές απώλειες. Κορυφαίο κατόρθωμα , κατά την πρώτη φάση ανάπτυξης της αντίστασης, ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου (25 Νοεμβρίου 1942).

Με την καταστροφή της καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός των στρατευμάτων του Άξονα που πολεμούσαν στην Αφρική. Από την άλλη μεριά η αντίσταση ανάγκασε τους κατακτητές να διατηρήσουν πολύ στρατό στην Ελλάδα, ενώ τους ήταν απαραίτητος σε άλλα μέτωπα. Ήταν μια ακόμη προσφορά των Ελλήνων στη συμμαχική νίκη εναντίον των δυνάμεων του άξονα. Αυτή η νίκη οδήγησε και στην απελευθέρωση της Ελλάδας.

Το φθινόπωρο του 1944 ο B’ Παγκόσμιος Πόλεμος πλησίαζε στο τέλος του φέρνοντας τη νίκη των Συμμάχων, Αγγλίας, Ηνωμένων Πολιτειών και Σοβιετικής Ένωσης, επί της Γερμανίας του Χίτλερ. Οι Γερμανοί υποχωρούσαν παντού και σε λίγο θα υποχρεώνονταν να υπερασπιστούν την ίδια τους την πατρίδα.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 1944, ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητας, απηύθυνε διάγγελμα από το ραδιόφωνο προς τον ελληνικό λαό, με το οποίο του γνωστοποιούσε τη συμφωνία μεταξύ Κυβερνήσεως και αντάρτικων δυνάμεων και τον καλούσε σε ενότητα για τον κοινό αγώνα κατά την τελευταία φάση εναντίον των κατακτητών. Εξάλλου, στις 8 Οκτωβρίου 1944, ζήτησε την άμεση επέμβαση των Συμμάχων εναντίον των Βουλγάρων, οι οποίοι δεν δέχονταν να εγκαταλείψουν τα ελληνικά εδάφη της Μακεδονίας και Θράκης.

Εν τω μεταξύ στις 7 Οκτωβρίου είχαν αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο οι πρώτες αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις, οι οποίες ύστερα από μία εβδομάδα εμφανίστηκαν στην πρωτεύουσα όπου έγιναν δεκτές από τον λαό με εκδηλώσεις λατρείας.

Στις 12 Οκτωβρίου έφυγαν και οι τελευταίοι Γερμανοί από την Αθήνα παρενοχλούμενα από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, οι οποίες εκείνες τις ημέρες έδωσαν και την τελευταία μεγάλη μάχη τους εναντίον των κατακτητών, με την οποία απέτρεψαν την καταστροφή του ηλεκτροπαραγωγικού εργοστασίου του Κερατσινίου το οποίο οι Γερμανοί σχεδίαζαν να ανατινάξουν.

Στις 13 Οκτωβρίου η Αθήνα είναι ελεύθερη. Με μια συγκινητική τελετή, Ατθίδες φορώντας τις Εθνικές τους ενδυμασίες, μεταφέρουν και υψώνουν την Ελληνική σημαία στην Ακρόπολη, ενώ οι κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών δεν έχουν σταματήσει από το πρωί. Γνωστοί και άγνωστοι αγκαλιάζονται και φιλιούνται προφέροντας όλοι την ίδια φράση ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ. Από τη μέρα αυτή άρχισε πια και για την Ελλάδα η ΑΝΑΣΤΑΣΗ!

H κυβέρνηση εθνικής ενότητας με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου έφτασε στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου. Ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως ύψωσε την ελληνική σημαία στην Ακρόπολη και στη συνέχεια μίλησε στο λαό, μέσα σε συγκινητική ατμόσφαιρα από ανάμικτα συναισθήματα. Ο ελληνικός λαός πανηγύριζε την πολυπόθητη ελευθερία, ενώ θυμόταν με λύπη τα όσα είχε υποστεί κατά τη διάρκεια της κατοχής, αλλά και με έκδηλη αγωνία για τα όσα επρόκειτο να επακολουθήσουν.