Μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 1936 οι δύο κυρίαρχες πολιτικές παρατάξεις δεν μπορούσαν να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση και ρυθμιστής στις εξελίξεις αναδείχθηκε το Κ.Κ.Ε. το οποίο δια πρώτη φορά ήρθε σε συμφωνία με αστικό κοινοβουλευτικό κόμμα στις εκλογές για το Προεδρείο της Βουλής με το περίφημο «Σύμφωνο» Σοφούλη-Σκλάβαινα. Ο κομμουνισμός έχοντας τις ρίζες του στην εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης ήδη είχε δράσει αντεθνικά κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία της οποίας «όχι μόνο χάρηκε την ήττα, αλλά και την επεδίωξε». Το Κ.Κ.Ε. βλέποντας έναν αντικομουνιστή ηγέτη στην εξουσία, αρχίζει τις κινητοποιήσεις εναντίον του Μεταξά με αποκορύφωμα τις ταραχές που ξέσπασαν στη Θεσσαλονίκη το Μάιο του 1936, με αφορμή την απεργία των καπνεργατών. Ο Μεταξάς δείχνει για πρώτη φορά τον δρόμο που θα ακολουθήσει. Αφού επιβάλει την τάξη, ορίζει νέα ημερομίσθια και καθιερώνει για πρώτη φορά στα εργατικά πράγματα τον όρο της υποχρεωτικής διαιτησίας. Οι προσπάθειες όμως των κομμουνιστών εναντίον του Μεταξά του οποίου τα φιλεργατικά αισθήματα θα μπορούσαν να τους στερήσουν την πολιτική πελατεία, δεν σταματούν αλλά εντείνονται και συνεπικουρούνται και από δηλώσεις πολιτικών αρχηγών όπως αυτή του Σοφούλη που έλεγε ότι μετά το πέρας της πεντάμηνης εξουσιοδότησης που πήρε ο Μεταξάς τον Απρίλιο του '36 θα πάψει η υποστήριξη στο πρόσωπό του. Οι κομμουνιστές αναγγέλλουν γενική πανελλαδική απεργία για τις 5 Αυγούστου και όλα δείχνουν ότι αρχίζουν τις κινήσεις για την βίαια αρπαγή της εξουσίας, κάτι που συνάδει και με το πρόγραμμά τους και με την ιδεολογία τους. Η γενική απεργία και η σύσταση «λαϊκού μετώπου» είναι το πρώτο σκαλοπάτι προς την εξουσία. Το βράδυ της 4ης Αυγούστου 1936 ο Μεταξάς πηγαίνει στα Ανάκτορα να συναντήσει τον Βασιλέα Γεώργιο Β΄ . Έχει μαζί του έτοιμα τα Διατάγματα που προβλέπουν την αναστολή ορισμένων διατάξεων του Συντάγματος και τη διάλυση της Βουλής. Η μεταβολή επιτυγχάνεται ταχύτατα και αναίμακτα. Το ίδιο βράδυ συγκάλεσε εκτάκτως υπουργικό συμβούλιο και το μόνο μέτρο που πήρε ήταν να τοποθετήσει δύο Ευζώνους στην είσοδο του Υπουργείου Εξωτερικών με την εντολή να επιτρέπουν την είσοδο στους υπουργούς και να απαγορεύουν την έξοδο σε όλους. Αυτό αποτελεί έκτοτε μοναδικό ιστορικό προηγούμενο διεθνώς. Δηλαδή επιβολή δικτατορίας με δύναμη μόλις δύο στρατιωτών. Ο κοινοβουλευτισμός χρεοκόπησε και ο Μεταξάς έδωσε τη χαρακτηριστική βολή. Ενήργησε ως στρατιωτικός και ως σπουδαίος ηγέτης με συναίσθηση της δυνάμεώς του. Η αποφασιστικότης του Μεταξά απέτρεψε την εμφύλια διαμάχη και τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Το νέο καθεστώς είναι γεγονός. Από ραδιοφώνου εκφωνεί ομιλία στις 10 Αυγούστου, μια ομιλία ασυνήθιστη για τα ελληνικά πράγματα όπου μεταξύ άλλων διαφαίνεται η μέριμνα του νέου καθεστώτος δια την νεολαία.
«Σήκω επάνω, ελληνική νεολαία. Δεν υπάρχει δια σε άλλη πραγματικότης παρά η ελληνική πατρίς, μόνον εκεί θα επανεύρεις τον εαυτόν σου. Μόνον μέσα εις τας εθνικάς παραδόσεις θα επανεύρης τον προορισμόν σου. Μόνον μέσα εις τον ελληνικόν πολιτισμόν θα επανεύρης τα ιδανικά σου και τα όνειρά σου. Χωρίς αυτά δεν ημπορείς να ζήσης, ελληνική νεολαία. Μόνον εκείνα τα οποία σου εδημιούργησεν η ελληνική ιστορία αποτελούν το σώμα σου και την ψυχή σου. Τα ξένα κατασκευάσματα, με τα οποία ηθέλησαν να σε παρασύρουν οι αγύρται με τους παράφρωνας ρωμαντισμούς των, είναι ψεύτικα δια σε και αποτελούν δηλητήριον. Διότι, εννόησέ το, δεν μπορείς να ζήσης αλλέως παρά ελληνικά μέσα εις την φυλήν σου και μόνον εκεί μέσα θα εύρης τον λόγον και τον προορισμόν της υπάρξεώς σου, Και τότε θα ιδής ότι θα επανεύρης την χαράν και την αισιοδοξίαν, αι οποίαι σου έλειψαν. Και όταν θα τας επανεύρης, θα ιδής με τι ευκολίαν θα υπερπηδήσης τα εμπόδια και τας δυσκολίας της ζωής και τι μέλλον θα παρασκευάσης και δια τον εαυτό σου και δια την Ελλάδα, εις την οποίαν ανήκεις αναποσπάστως».
- Χαρακτηριστικά και έργο του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου
Η μεταβολή έτυχε της λαϊκής αποδοχής και επανατοποθέτησε τα πράγματα στη σωστή του βάση. Το κράτος έγινε κράτος, η νεολαία απέκτησε όραμα και ιδανικά και η εργατική και η αγροτική τάξη ξέφυγε από τα νύχια των εργατοπατέρων - αγροτοπατέρων πολιτικάντηδων και του διεθνούς κομμουνισμού, και βρήκε στο πρόσωπο του Μεταξά έναν αρωγό των δικαίων της. Επί 4ης Αυγούστου καθιερώθηκε η κοινωνική ασφάλιση και ιδρύθηκε το Ι.Κ.Α. Καθιερώθηκε το 8ωρο και επεβλήθη η άδεια των εργαζομένων. Η Ελλάς συμμετείχε στο υπό τη γερμανική αιγίδα πρόγραμμα «Χαρά και Εργασία». Καταπολεμήθηκε και εξαρθρώθηκε ο κομμουνισμός. Ιδρύθηκε το Εθνικόν Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Εκσυγχρονίσθηκαν οι Ένοπλες Δυνάμεις. Ο Μεταξάς με τον διορατικό στρατιωτικό νου του έβλεπε τον μεγάλο πόλεμο που ερχόταν στην Ευρώπη και προετοιμάστηκε γι' αυτόν. Κορυφαίο έργο του καθεστώτος ήταν η οργάνωση της νεολαίας σε πανελλαδικό πλαίσιο σε έναν οργανισμό, την Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, την θρυλική Ε.Ο.Ν. Οι νέοι της Ε.Ο.Ν. θα ήσαν οι δημιουργοί του έπους του 1940. Ο Μεταξάς στο θέμα της Ε.Ο.Ν. είχε δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα. Το εθεώρη προσωπικό του έργο, έργο ζωής. Ομοίως καλλιεργήθηκαν και προστατεύτηκαν τα γράμματα και οι τέχνες. Οι κολοσσοί των γραμμάτων και των τεχνών του Μεσοπολέμου ύμνησαν και έκλαψαν για τον θάνατο του Μεταξά. Περιέχονται και αυτά τα γραπτά στον τύπο της εποχής, φυσικά όμως δεν συμφέρει να τα γνωρίζει ο κατά τα άλλα ενήμερος ελληνικός λαός. Το νέο καθεστώς βεβαίως δεν εχαρακτηρίζετο μόνο από τις επηυξημένες εξουσίες του πρωθυπουργού ή ( κατά την φρασεολογία του καθεστώτος ) Αρχηγού και Εθνικού Κυβερνήτου. Υπήρχε και έτερος ισχυρός πόλος εξουσίας, το Παλάτι. Ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄ έβλεπε την 4η Αυγούστου σαν μία προσωρινή μεταβολή και δεν ενστερνίζετο τις ιδέες του Ιωάννη Μεταξά. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ε.Ο.Ν. έφερε αρκετά προσκόμματα. Πολύ δ ε περισσότερο κατά την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής έφερε αντιρρήσεις και άφησε λίγα περιθώρια ελιγμών στον Μεταξά. Ο Γεώργιος δεν ήτο απλώς αγγλόφιλος. Θα μπορούσε χωρίς ενδοιασμό να χαρακτηρισθεί ως αγγλόδουλος. Η υποβόσκουσα αντιπαλότητα μεταξύ του Εθνικού κράτους του Ιωάννη Μεταξά και της Αυλής θα διαρκέσει έως και το 1940. Στις 8 Αυγούστου του 1940 ο Μεταξάς αναρωτιόταν στο ημερολόγιό του : «Τίνος το τέρμα εγγίζει ;».
Τα χαρακτηριστικά της 4ης Αυγούστου ομοίαζαν με τα χαρακτηριστικά τόσον του ιταλικού Φασισμού όσο και του γερμανικού Εθνικοσοσιαλισμού. Μόνο που το καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν προήλθε από τον πολιτικό αγώνα ενός επαναστατικού κινήματος ή κόμματος όπως συνέβη σε Ιταλία και Γερμανία. Βεβαίως ο Μεταξάς, αν μελετήσει κανείς τις σκέψεις του στα κείμενά του, τους λόγους του και πολύ περισσότερο στο τετράδιο σκέψεων και το ημερολόγιό του, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένας συντηρητικός επαναστάτης. Έτσι τον χαρακτηρίζει ο υπουργός Τύπου, Νικολούδης, σε άρθρο του στο περιοδικό «Το Νέον Κράτος» ( τ.42, Φεβρουάριος 1941 ) :
«Ο Μεταξάς δεν υπήρξεν απλούς πολιτικός και στρατιωτικός, η διπλή αυτή μορφή, που έδωσε εις την ελληνικήν ιστορίαν τους μεγαλυτέρους μας πολιτικούς άνδρας. Ο Ιωάννης Μεταξάς υπήρξεν ένας εθναπόστολος, ένας μεταρρυθμιστής, ένας συντηρητικός επαναστάτης -εάν επιτρέπεται η έκφρασις- και εν ταυτώ και πνευματικός άνθρωπος και μέγας οικοδόμος και οργανωτής και κοινωνικός φιλόσοφος και προφήτης... Επαναστάται υπήρξαν πολλοί εις την ιστορίαν, αλλά πόσοι ηδυνήθησαν εις την θέσιν αυτού που εκρήμνισαν να βάλουν κάτι το καλύτερον και διαρκές; Ολίγοι. Πολύ ολίγοι. Μεταξύ αυτών ο Μεταξάς, ο οποίος ενώ βαθύτερα ήτο ένας επαναστάτης, πρώτα, ημπορούμεν να είπωμεν, εύρισκε το νέον και κατόπιν αντικαθίστα το παλαιόν, και τούτο βραδέως, προσεκτικώς, ανωδύνως. Η επαναστατικότης του ήτο εξελικτική όχι ανατρεπτική. Μέγας δεξιοτέχνης...Έτσι μετέβαλε το πολίτευμα, μετερρύθμιζε την κοινωνίαν, ήλλαζεν εντελώς το περιεχόμενον του εθνικού μας βίου, και όμως δεν έχυσε μίαν σταγόνα αίματος, και ουδείς ησθάνθη γύρω του τον παραμικρόν κλονισμόν, την παραμικράν ανωμαλίαν. Γνωρίζετε πολλά τοιαύτα κατορθώματα εις την ιστορίαν;».
Ο Ιωάννης Μεταξάς μπορεί να ήτο μικρός το δέμας, προσέφερε όμως τεράστιο έργο και ήτο ένας εξαιρετικός στρατιωτικός και πολιτικός νους. Λίγο πριν την έκρηξη του πολέμου του 1940 προετοίμαζε το Σύνταγμα και τις Αρχές ενός νέου καθεστώτος. Η πορεία ανετράπη από τον πόλεμο και πολύ περισσότερο από τον απροσδόκητο και ύποπτο θάνατό του τον Ιανουάριο του 1941. Λέγεται με μεγάλη βάση αληθείας ότι «τον φάγανε οι Άγγλοι». Εξήντα χρόνια μετά, το ευκολότερο για τους εχθρούς των εθνικών ιδεών είναι το «ανάθεμα» στον Μεταξά και στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Δεν πρέπει να γνωρίσει ο λαός ότι στα τέσσερα και πλέον χρόνια διακυβερνήσεως Ιωάννου Μεταξά και καθεστώτος 4ης Αυγούστου η Ελλάς εγνώρισε την πρόοδο και την δόξα. Το καθεστώς του Μεταξά σύμφωνα με την πολιτική ορολογία θα χαρακτηρισθεί ως δικτατορία. Εξετάζοντας όμως επισταμένα το έργο, τις ιδέες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, κάτι που φυσικά δεν μπορεί να γίνει σε ένα μικρό άρθρο, μας επιτρέπεται να χαρακτηρίσουμε την 4η Αυγούστου ως μια εθνική επανάσταση. Τα κείμενα και οι λόγοι του Ιωάννου Μεταξά διαπνέονται από έναν ακραιφνή εθνικιστικό λόγο με σαφή τον κοινωνικό προσανατολισμό και τις ιδέες της κοινωνικής δικαιοσύνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου