Γεωμετρικοί Χρόνοι

Η μεταλλοτεχνία κι η αγγειογραφία ανθούν. Ως το 776 π.Χ. οργανώθηκαν οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες προς δόξαν σώματος και πνεύματος, τιμή στον ουράνιο Δία την πρώτη πανσέληνο μετά το ηλιοστάσιο -τα μάτια παντοτινά στραμένα στο άπειρο μπλε και στ΄ άστρα. Ο λόγος γίνεται λυρικός, αρθρώνει έπος. Ο Όμηρος χαρίζει απλόχερα στην παγκόσμια περιουσία πρώτα την Ιλιάδα κι ύστερα την Οδύσσεια, έργα ισότιμα με πολιτική ιστορία, με πολεμικό ρεπορτάζ, με ηθογραφία και θρησκευτικό μανιφέστο μαζί. Στα χαμηλά κεραμουργεία σκυφτοί καλλιτέχνες δίνουν τον τόνο, το ρυθμό, το ύφος της Γεωμετρικής Τέχνης.

Ο πηλός γίνεται η ύλη έκφρασης. Επάνω του ο διαβήτης μαγεύει, κάνοντας κύκλους, μικρούς, επάλληλους, ομόκεντρους, σαν της υφάντρας αράχνης τον ιστό τυλίγει τα κανάτια. Από κοντά τα τρίγωνα, τα τετράγωνα, οι ευθείες που συμπλέκονται, τα ζικ ζακ. Οι ανατολίτες είχαν κομίσει το ελεφαντόδοντο, κι απάνω του οι φόρμες ρέουν με γεωμετρία, με αρμονία, με αναλογίες, συμμετρία και ακρίβεια, ζώνες γυροφέρνουν τα τεχνουργήματα. Οι πλεγμένοι ρόμβοι κοσμούν διακριτά τη βάση, την κοιλία, το λαιμό των αγγείων, κι ο μαγικός μαίανδρος σαν ένα ήσυχο ποτάμι συναδέλφωσης, μας ταξιδεύει σε ταινία γύρω τριγύρω, με την αυτοπεποίθηση των ισχυρών, εκείνων που θα δικαιούνται την ελληνική κλείδα.

Αττική πυξίδα (σκεύος φύλαξης κοσμημάτων κλπ) 750 π.Χ. περίπου. Μαίανδροι, σβάστικες, τετράφυλλα άνθη, σιρίτια, κύκλοι. Στο κάλυμμα τέσσερα άλογα ως δείγμα πλούτου

Κεντρικότερο θέμα η κηδεία του νεκρού, η πρόθεση, το μαύρο χρώμα κυριαρχεί έντονο, δηλωτικό. Γύρω στο νεκρό, όλο και συχνότερα στη ροή του χρόνου εμφανίζονται άλογα, πολεμιστές με κράνη, γυναίκες γυμνές, πομπές με άρματα. Τα ειδώλια απεικονίζουν κενταύρους, ήρωες, μυθοπλασίες. Στο Δίπυλο της Αττικής, τα Φάρσαλα, στα αθηναϊκά κεραμοπλαστεία, αρχίζει ως έμβρυο να πλάθεται το ελληνικό πνεύμα. Σφυρηλατείται η ζωογόνα έκρηξη των Αρχαϊκών χρόνων, όπου μετά τις γεωμετρικές μορφές, θαρρείς κάποια αόρατη δύναμη φύσηξε μέσα τους ανάσα, ηλεκτρίστηκε ο πηλός, ο λίθος, το σίδερο, το μάρμαρο. Εγείρονται νωχελικά τα κορμιά, τολμούν τα πόδια ν’  ανασηκωθούν, τα σώματα ως τέλειες μορφές να κατακτήσουν την Τέχνη.

Λεπτομέρεια από τον αμφορέα του Δίπυλου, νεκροταφείο λίγο έξω απ΄ την Αθήνα, 750 π.Χ. περίπου. Στο νεκροκρέβατο η θανούσα σκεπασμένη με σάβανο. Δεξιά της ένα παιδί κι έξι άνδρες, αριστερά άλλοι επτά θρηνούν. Κάτω δύο άνδρες και δύο γυναίκες, ενώ ψηλά βόσκουν κατσίκια και ζαρκάδια.

ΠΗΓΗ: xartografos.wordpress.com