Για αυτό και οι Βρετανοί παρατηρητές είναι σε θέση να καταλάβουν καλύτερα τον δρόμο που ακολουθεί ο Τούρκος πρωθυπουργός Tayyip Erdoğan, έχοντας κατά νου ένα δικό τους παράδειγμα που παρουσιάζει πάρα πολλές αναλογίες: την Margaret Thatcher, η οποία μετά από τρεις διαδοχικές εκλογικές νίκες και δεκαετή παραμονή στην εξουσία, οδηγήθηκε στην παραίτηση, εν μέρει, όπως μας θυμίζει ο Charles Turner της Independent, του λεγόμενου policy overstretch, με την υιοθέτηση των αντιδημοφιλέστατου "κεφαλικού φόρου" και εν μέρει λόγω του χαρακτήρα της. Πράγματι, ο ηγέτης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης μοιάζει από αρκετές απόψεις όχι μόνο στο περιεχόμενο και στο στυλ της πολιτικής που ακολουθούσε η "κυρία που δεν κάνει πίσω" -μέχρι που η ξεροκέφαλη αδιαλλαξία της ("Όχι, όχι, όχι" ήταν η απάντησή της στην ευρωπαϊκή ενοποίηση κατά την τελευταία κοινοβουλευτική της αγόρευση ως πρωθυπουργού), η απροθυμία της να προσλάβει τα μηνύματα του περίγυρου και η ταπεινωτική συμπεριφορά προς τους υπουργούς της προκάλεσαν την εσωκομματική ανταρσία και την πτώση της.
Ο Erdoğan, ωστόσο, είναι περισσότερο ευέλικτος. Γνωρίζει να "αγοράζει χρόνο" μέχρι να βρει την καταλληλότερη στιγμή για να αντεπιτεθεί –όπως όταν η προσπάθεια δικαστικής απαγόρευσης του κόμματός του το 2008 απαντήθηκε με την εξάρθρωση της συνομωσίας Ergenekon, που ξεδόντιασε το βαθύ κράτος. Γνωρίζει πώς να κάνει φίλους παλαιούς ορκισμένους εχθρούς– όπως συμβαίνει τώρα που στηρίζει το πιο τολμηρό στοίχημά του στην συνεργασία του Abdullah Öcalan, για τον οποίο άλλοτε υποστήριξε ότι θα πρέπει να επανέλθει η θανατική ποινή.
Δεκαετίες ολόκληρες πολιτικής ωρίμανσης υπό την καταδίωξη του κεμαλικού κράτους του έχουν διδάξει καλά την τέχνη του "χαμηλού προφίλ", όποτε χρειάζεται. Εξ ού και μιλώντας προς τους χιλιάδες συγκεντρωμένους οπαδούς του κατά τη "θριαμβευτική" υποδοχή του στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης τα ξημερώματα της Παρασκευής φρόντισε να αναμίξει τα "επιθετικά" με τα "συμφιλιωτικά" μηνύματα, δηλώνοντας ότι δεν είναι πρωθυπουργός μόνο του "50%", ενώ ταυτόχρονα διατηρούσε στην επιφάνεια την φιλολογία περί "πράξεων παρανομίας" και έβαλλε εναντίον όσων "αυτοαποκαλούνται δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, πολιτικοί και άνοιξαν, με μεγάλη ανευθυνότητα, το δρόμο για μίσος".
Η ίδια διπλή γλώσσα χαρακτήριζε και την πρωτοβουλία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Bülent Arınç να αναγνώσει γραπτό κείμενο συγγνώμης προς τους διαδηλωτές (μετά από συνεννόηση με τον πρόεδρο Gül και τον Erdoğan) την ίδια ώρα που η συνωμοσιολογία περί της ανάμιξης στις διαδηλώσεις στοιχείων ξένων προς τον εθνικό κορμό έφθανε στα όρια του γελοίου με την προσαγωγή ξένων φοιτητών του προγράμματος Erasmus.
Έχοντας προφανώς προσλάβει το μήνυμα της ραγδαίας πτώσης του γενικού δείκτη του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης μετά τις δηλώσεις του από την Τύνιδα οι οποίες απέπνεαν αδιαλλαξία, ο Erdoğan θέλησε να εμφανισθεί ως εγγυητής της ομαλότητας και κάλεσε τους οπαδούς του να επιστρέψουν στα σπίτια τους –ενώ οι συγκρούσεις διαδηλωτών και αντιδιαδηλωτών στη γενέτειρά του Rize είχαν ήδη πείσει τους πάντες ότι επίκεινται τα χειρότερα.
Με αυτή την έννοια, το πρότυπο του Erdoğan από την πρόσφατη ευρωπαϊκή ιστορία μοιάζει να είναι περισσότερο ο Charles de Gaulle, ο οποίος μετά τον αρχικό πανικό που προκάλεσε η κλιμάκωση του γαλλικού "Μάη του ΄68" προκήρυξε αιφνιδιαστικά πρόωρες εκλογές επαναβεβαιώνοντας την εξουσία του. Μια τέτοια κατεύθυνση έχει εμμέσως υποδείξει ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός, επισημαίνοντας από την Τύνιδα ότι το κόμμα του αντέδρασε θεσμικά και δεν πήρε τους δρόμους ακόμη και όταν απειλήθηκε με δικαστική απαγόρευση.
Στο ίδιο πνεύμα και ο εγκατεστημένος στις ΗΠΑ μέντορας των νεο-ισλαμιστών Fethullah Gülen τόνισε, σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του την Πέμπτη ότι αν οι νέοι που διαμαρτύρονται βίαια δεν ήταν παρασυρμένοι θα διοργάνωναν αντί για διαδηλώσεις προεκλογική εκστρατεία πόρτα-πόρτα. Πρόσθεσε δε με νόημα ότι "τις φωτιές πρέπει κανείς να τις σβήνει νωρίς" και ότι "όταν δέχεσαι εισβολή μυρμηγκιών, δεν μένεις απαθής σκεπτόμενος ότι πρόκειται απλώς για μυρμήγκια".
Ωστόσο, το "γκωλικό" σενάριο έχει ένα πρόβλημα: ότι ποτέ έως τώρα ο Erdoğan δεν είχε βρεθεί σε τέτοια θέση διεθνούς απομόνωσης. Το να ξανακερδίσει το εθνικό ακροατήριο δεν είναι δύσκολο: όμως όταν ο συναρχηγός των Γερμανών Πρασίνων Cem Özdemir επισκέπτεται το Πάρκο Gezi, o επίτροπος Štefan Füle συναντάται με την "Πλατφόρμα Ταξίμ" στην Κωνσταντινούπολη, το Ευρωκοινοβούλιο διοργανώνει έκτακτη συζήτηση περί Τουρκίας και ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής John McCain παραβάλλει τον Τούρκο πρωθυπουργό με "δικτάτορα" η ανάγκη των κυβερνώντων στην Τουρκία να προβάλλουν ένα νέο πρόσωπο προς τα έξω αρχίζει και γίνεται επιτακτική.
Άλλωστε, επιβεβαιώνοντας τον Powell, και ο ίδιος ο de Gaulle παρά την εκλογική του νίκη τον Ιούνιο του ΄68, υποχρεώθηκε, όντας πια πολιτικά τραυματισμένος, να παραιτηθεί στην επόμενη στροφή του δρόμου μετά από έναν χρόνο...
[Του Κώστα Ράπτη από capital.gr]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου